Geçenlerde bir sitenin tanıtımını gördüm ve merak edip ziyaret ettim. Site freelancer.com kopyası bir site. Projesi olanlar proje ilanı veriyor, free-lance çalışan kişiler de bu projeye talip olup bir tür ihaleye katılıyorlar. Ele avuca sığar bir şey var mı diye projeler arasında gezinirken birinin notlarında alttaki yazıya rastladım ve bu yazıyı yazmaya karar verdim.

"...Yazilim icin kullanilacak program'a (filemaker, access gibi programlar) lisans ucreti odemektense acik kaynak yazilim kullanmayi tercih ediyoruz. burdan yapacagimiz tasarrufu programin gelistirilmesinde harcamak bizim icin daha uygun..."

Neymiş, lisans ücreti ödemektense açık kaynak yazılım kullanmayı tercih edermiş. Bununla da kalmayıp buradan tasarruf edeceği miktarı geliştirmeye harcayacağını söyleyerek teklifte bulunacak kişilere de açık kaynak yazılımlar kullanarak daha fazla para kazanabileceklerini ima ediyor (etmiyor mu?).

Evet açık kaynaklı yazılımların birçoğu ücretsiz kullanılabiliyor. Bu harika birşey. Hem ücret ödemiyoruz hem de kaynağı görüyor ve istersek ihtiyaçlarımıza uygun şekilde değiştiriyoruz, hataları varsa ilgili herkese duyuruyoruz, düzeltiyoruz, katkıda bulunuyoruz. Bu arada açık kaynaklı yazılımların hepsinin de ücretsiz olmadığını da biliyoruz. Bu söylediklerimi zaten tecrübeli yazılım insanları biliyorlar.

Burda beni şaşırtan ve benim hoşuma gitmeyen şeyler, dilin yanlış ve özensiz kullanılması ve açık kaynak felsefesine olan duyarsızlık.

Kişi, "...lisans ucreti odemektense acik kaynak yazilim kullanmayi tercih ediyoruz..." derken aslında "açık kaynaklı" tamlaması yerine "beleş" veya "ücretsiz" kullanmalıydı. Çünkü, sadece tasarruf yapmaktan bahsediyor; güvenilirlik, esneklik, kontrol edilebilirlikten, katkıdan bahsetmiyor.

"Açık kaynak", benim çevremde gördüğüm kadarıyla "beleş" kelimesinin yerini almış gibi görünüyor. "Beleş" kelimesini özellikle kulanıyorum çünkü içinde fırsatçılık gibi pek ahlaki olmayan bir anlamı da barındırıyor.

Neden böyle?  Kullandığınız kültür parçasına uzaktan komşuysanız o zaman o parça için kullandığınız sözcük anlam kaymasına uğrar da ondan. "Open source" diye bir şey duyarsınız, ona  "açık kaynak" der ve dilden dile yayarsınız (aslında şanslı bir durum, "oturgaçlı götürgeç" kadar tuhaf bir çeviri yapmanıza gerek kalmamış). Dİlden dile dağılırken beraberindeki anlam beyinden beyine dağılmayabilir tabi. "Açık kaynak" birden bir bakmışsınız "beleş" yerine kullanılır bir tamlama olmuş. Kültür ithal edildiği sürece böyle gariplikler görmeye devam edeceğiz bence.

Belki de bir ülkenin gelişmişliği sözlüğündeki yabancı sözcuklerin sayısına ters orantılıdır. Bunlardan anlamı kaymış veya bozulmuş yabancı sözcükleri de ağırlıklarını iki katına çıkarıp öyle değerlendirirsek yanlış olmaz.

Bu hafta iki şey üstünde uğraştık. Birincisi Ext Js ile arama fonksiyonunun şekillendirilmesi, diğeri de Facebook, heroku, RFacebook üçlemesinin getirdiği zorlukları aşmaya çalışmak. Aslında bu ikisi birbirinden bağımsız değil. Boğaç her yaptığı değişikliği görebilmek için daha önceki yazılarımda da bahsettiğim environment (çevre) zorluklarıyla uğraşmak zorunda kalıyordu. Biz de uygula-yükle-test et döngüsünü nasıl kolaylaştırırız diye düşünmeye başladık. Bununla ilgili bir dizi denemeden sonra staging sunucusunu heroku üstünde değil de, kendi kontrol ettiğimiz bir sunucu üstünden çalıştırmanın daha iyi olabileceğini anladık. Aslında burada kendimizin de yaptığı bir yanlışı düzeltmem lazım. Staging olarak kullandığımız sunucuyu aynı anda test sunucusu olarak kullanıyoruz. Aslında şu anda staging diye bahsettiğim sunucu test sunucusu.

Neden test için heroku çok uygun değil?

* heroku'nun Rails loglarının sadece kısa bir bölümünü gösteriyor (http://docs.heroku.com/logs-exceptions) bu yüzden bir sorun olduğu zaman keşfetmek zorlaşabiliyor. heroku production için http://hoptoadapp.com/ gibi 3. parti ücretli servislerin kullanılmasını öneriyor.
* git kullanarak uygulamayı heroku'ya yüklemek en azından 1 dakikayı alıyor. En ufak değişiklik için bile bu süre çok uzun. Yapılan değişikliğin etkisini görmek bence en fazla 5 saniye almalı. Yani bir dakikanın 1/12 si. Aradaki fark büyük.